Sanat tarihini bilen bilmeyen herkes için onun resimlerine bakmak heyecan vericidir. Bilmece gibi resimlerin ressamı M. C. Escher resmi matematikle, mimariyle, grafik tasarımı ile birleştiren bir dahi. Birbirini çizen eller resmini hemen hemen hepimiz bilir, gördüğümüzde şöyle birkaç saniye de olsa dalıp gitmekten kendimizi alamayız. M. C. Escher kimdir, sanatı bizlere neler söylüyor, bu dahiyi daha yakından tanıyalım.
Matematiği Çok Seven Ama Okula Gitmek İstemeyen Bir Çocuk
1898 yılında Hollanda’da doğan Escher, birçok sanatçı gibi arası okulla iyi olmayanlardan. Bir gün çizimlerini grafik öğretmenine gösterir, öğretmeni sanatçıdaki yeteneği fark eder ve grafik eğitim almasını tavsiye eder. Böylece dersleri çok sıkıcı bulan minik Escher sanat öğrenimine başlamış olur.
Escher aynı zamanda seyahat etmeyi de çok seven biri. Severek yaşadığı İtalya’dan 1935’te faşist hareketlerin baskısı nedeniyle ailesiyle birlikte ayrılır ve İsviçre’ye taşınır. Ama İtalyan sanatı resimlerinde her zaman etkisini göstermeye devam eder.
Matematikle Büyük Buluşma
Escher’ı diğer birçok ressamdan ayıran özelliği matematikle resmi buluşturması. Matematikle tanışması 1937’de kardeşinin yardımıyla olur. Escher kardeşine resimlerini gösterdiğinde kardeşi mutlaka matematikle ilgilenmesi gerektiğini söyler. Escher simetri üzerine yoğun çalışmalara başlar. 1937’de ailesiyle Belçika’ya, 1941’de ise Alman işgali nedeniyle gerisin geri Hollanda’ya taşınır.
1950’lerin ortasında 2 boyutlu düzlemde 3 boyutlu görünen nesne çizimlerine, sonsuzluğun tasvirine ilgi duyar. 1958’ta tanıştığı matematikçi Coxeter’le ömür boyu arkadaş kalır. Coxeter’in sanatındaki etkisi, ondan aldığı ilham çok büyüktür. Escher bu yıllarda epey ünlenir. 1972’de hayata yaşarken ünlenmiş bir sanatçı olarak veda eder.
Bilim eğitimi almamasına rağmen kendisini sanatçı arkadaşlarından daha çok matematiğe yakın hissettiğini söylemiştir ki zaten Escher’ı Escher yapan şey de bu ilgisiydi. Maurits Cornelis Escher eserlerinden birkaç örnek paylaşalım. Küreden ve aynalardan yansıyan kişi M. C. Escher’ın ta kendisi oluyor.
Portrait of a Man (1920)
Eight Heads (1922)
Still Life with Spherical Mirror (1934)
Hand with Reflecting Sphere (1935)
Sky and Water I (1938)
Reptiles (1943)
Up and Down (1947)
Drawing Hands (1948)
Relativity (1953)
M. C. Escher’ın matematikle grafiği ve resim sanatını birleştirmesinden dolayı genellikle ressamın hayranı olanlar kübizmden de epey hoşlanır. O zaman şu yazımızı da buraya bırakalım: Bir Sanat Akımının Doğuşu: Kübizm Nasıl Ortaya Çıktı?